Türkiye’de kadınların eğitimleri ile iş gücüne katılım oranları arasında pozitif bir korelasyon var. Eğitim seviyesi arttıkça kadınların iş gücüne katılımı da artıyor. Hanehalkı İş Gücü Anketi’ne göre kadınların iş gücüne katılım oranı %35,1, erkeklerin ise %71,4. Lise altı eğitimli kadınların iş gücüne katılım oranı %27,1, lise mezunlarının %36,1, mesleki ve teknik lise mezunu kadınların %43 ve yüksek öğretim mezunu kadınların iş gücüne katılma oranı %68,8.
Katılım nasıl artırılır?
Raporda öne çıkan 6 temel ilerleme alanı, kadınların iş gücüne daha etkin bir şekilde katılmasını sağlamak amacıyla geliştirilmiş stratejik öneriler içeriyor.
– Tanımlı protokollerle ilerleme: Kadınların iş hayatına katılımını artıracak süreçlerin, belirlenmiş ve standartları tanımlanmış bir protokol doğrultusunda yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu sayede iş gücündeki kadınların performans ve etkinliği artırılabilir.
– Yerelleşme ve yerel danışma kurulları: İl, ilçe ve yöre düzeyinde yerelleşmiş stratejiler ve yerel danışma kurulları ile ilerlenerek, işverenler ve kadın çalışanlar arasındaki ihtiyaçlar daha iyi karşılanabilir.
– Doğru segment hedefleme: Kadınların yeteneklerine ve ihtiyaçlarına göre planlanan programlar, istihdam oranlarını yükseltebilir.
– Geleneksel kalıpların dışına çıkma: Kadınların sadece geleneksel mesleklerde değil, farklı sektörlerde de yer almasını sağlamak için iş dünyasında daha cesur ve yenilikçi adımlar atılmalı. Kadınların STEM (bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) alanlarında daha fazla temsil edilmesi için teşvik edici politikalar geliştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
– Rekabetçi ücret politikaları: Ev hizmetleri ile rekabet edebilecek düzeyde ücret ve gelir potansiyeli yaratmak, kadınların iş gücüne daha fazla katılımını sağlayacak. Bu durum, özellikle ekonomik olarak dezavantajlı bölgelerde kadınlara daha fazla fırsat sunabilir.
– Kadın girişimciliğinin desteklenmesi: Kadınların girişimcilik süreçlerine katılımını artırmak için finansal okuryazarlık, dijital beceri kazandırma ve mentorluk programları oluşturulmalıdır. Bu sayede kadın girişimciler, finansmana erişim konusunda güçlenerek daha sürdürülebilir iş modelleri geliştirebilirler.
Hayati önemde
Raporda, Türkiye’de kadınların iş gücüne katılımının toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik büyüme için hayati önemde olduğu vurgulanıyor. Ancak, bakım hizmetlerinin yetersizliği, eğitimde cinsiyete dayalı ayrımcılık, iş yerindeki cam tavan etkisi ve toplumsal normlar, kadınların iş gücüne katılımını ciddi şekilde engelliyor. Bu sorunları aşmak için somut adımlar atılması gerekiyor. Rapordaki diğer öneriler ise şöyle:
“Kadınların STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanlarına yönlendirilmesi, bu alanlardaki kadın temsiliyetini artırarak dijital ve yeşil dönüşüme daha fazla katılmalarını sağlayacaktır. Bunun yanı sıra, bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve iş yerlerinde kreş açma zorunluluğunun denetlenmesi, kadınların iş-yaşam dengesini kurmalarına yardımcı olacaktır. Esnek çalışma modelleri, uzaktan çalışma ve esnek saat uygulamaları da kadınların iş gücüne katılımını kolaylaştıracaktır. Son olarak, kadın girişimciliğini teşvik etmek amacıyla finansal destekler ve dijital beceri eğitimleri sunulmalı, kadın liderlerin yetiştirilmesi için liderlik programları geliştirilmelidir. Cinsiyet eşitliğine dayalı politikaların iş yerlerinde sıkı şekilde uygulanması, kadınların kariyerlerinde yükselmelerini sağlayacak ve ekonomik katkılarını artıracaktır.”
İŞTE ‘HESABINI BİLEN KADINLAR’
Garanti BBVA’nın “Hesabını Bilen Kadınlar” programı, kadınların ekonomik hayata aktif katılımını artırmak amacıyla Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV) iş birliğiyle yürüttüğü eğitimlerin ilk yılını tamamladı. 2023 Ekim-2024 Haziran döneminde İstanbul, İzmir, Manisa, Muğla, Gaziantep ve Şanlıurfa’dan 26 kadın kooperatifi ile yapılan iş birliği sayesinde toplamda 5 bin 515 kadın bu programdan faydalandı.
Eğitimler, katılımcı kadınların finansal okuryazarlıklarını artırarak kendi bütçelerini daha iyi yönetmelerine, emeklerini kazanca dönüştürmelerine ve ürün geliştirme ile satış-pazarlama konularında girişimcilik yeteneklerini geliştirmelerine odaklandı. Düzenlenen eğitimler sonucunda, katılımcıların piyasanın temel kavramlarıyla ilgili bilgi düzeyinin %26’dan %69’a, bütçe oluşturma ve gelir-gider takibi konularındaki bilgi düzeyinin ise %38’den %77’ye çıkması, programın etkileyici sonuçlarından birkaçı. Ayrıca, programda yer alan kadın kooperatifleri, liderlik ve yönetişim kapasitelerini geliştirirken Garanti BBVA, bu kooperatiflerin idari giderleri ile teknolojik alt yapı ihtiyaçlarına destek sağladı.