Marketteki ürünler incelendiğinde 18 ürünün fiyatının arttığı tespit edildi. Peki hangi ürünün fiyatı ne kadar arttı.
18 ÜRÜNDE FİYATLAR ARTTI BUNUN ÖNÜNE NASIL GEÇİLEBİLİR?
Konuyla ilgili CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu şu ifadeleri kullandı: “Üreticiden çıkan fiyatla tüketiciye gelen fiyat arasında uçurum var. Bunu söyleyen Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı açıkladı. Sivri biber, limon bunlar temel ihtiyaçlarımız ve fiyatları gerçekten çok oynak. Mayıs sonunda halciler federasyonundan bana fiyat listesi geldi. 2.80 üreticinin cebine giren 7.80 bize maliyet diyor. Böyle bir şey olabilir mi? Vergi diyor, elleçleme diyor, kasa diyor, ambalaj diyor, hal masrafı ya hal masrafı komisyon yüzde 8 zaten üreticinin parasından alınıyor.
Halde bir borsa var. Halde üretici fiyat koymaz, bir fiyat oluşur o fiyatın içinden yüzde 8’i kendisi alır hal komisyoncusu. Biriler idemesin ki bunun firesi var, nakliyesi var, elbette bozulma olur ama 8 kat mı olur. Aldınız 2.80’e satın 6 liraya kabul. Ben bunu fotoğrafladım. 3 lira zincir markete geliş fiyatı. Zincir marketin kendi toptancısı bu malı almış 17 liraya kendi mağazalarına satmış.
Kare kodlu hal kayıt künyesini tüketiciler ücretsiz olarak indirip cep telefonundan sorgulama imkanına sahip olabilirler. Hal kayıt künyesine niye değindim. Tüketiciler artık bilinçlendi. Hal Kayıt Sistemi Ticaret Bakanlığı’nın uygulamasıdır ücretsiz olarak indirsinler. Karekodu yaklaştırdıklarında hemen bütün ayrıntılar görünür.
Yeni hal yasasının yanına bizim Tüketici Konfederasyonu olarak dile getirdiğimiz dijital takip sistemi kurulursa çok yerinde olur. Sağlık Bakanlığı’nın e-nabız uygulaması var. Doktora gidiyorsunuz kayda giriyor. Elma daha ekimden önce veya buğday, tahıl ne ise ne kadar üretilecek kim üretecek? Kayıtları 81 ilde ve tüm ilçelerimizde Tarım Bakanlığı yetkililerine aktarılır orada bir üretim planı yapılır. Arz talep dengesi makro düzeyde dengelenir. Domates çok üretildi para etmiyor denmez. Salçanın fabrikadan geliş fiyatını gördüm 830 gram domates salçası KDV hariç 43 lira olmuş. Bunu tüketici kaça yiyecek? 50 liradan aşağı almamız mümkün değildir.
Meyve ve sebzeye dönersek dijital takip sistemi nedir? Bir defa dijital takip sistemi ile ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı dedi ki biz dijital takip sistemine gireceği dedi. İnanın ertesi gün marketlere gittim fiyatı düşmüştü. Rüzgarı bile yetiyor. Faydalı bir algı oldu. Yeni hal yasasının devreye girmesiyle birlikte büyükşehirlerde birden fazla hal kurulabilecek. Bir kişiye birden fazla da orada yer açtırmayacaklar. En önemlisi üçte birini üretici birliklerine ücretsiz tahsis edecekler.
FİYATLARIN DÜŞMESİ GEREKİRKEN NEDEN BU KADAR PAHALI? 2 LİRALIK BİR ÜRÜN NE KADAR ARTMALI?
Elma, portakal, armut gibi meyveler kış meyveleridir. Sebzelerde de fiyatlar uçtu. Kış meyvesi diye siz 3 katına satacağınıza 6 katına 8 katına satarsanız tüketici tepkisini ortaya koyar. Burada önemli olan üretici kazanmalı.
Mevsimdeki bir ürünün 2-2.5 katını geçmemeli, siz 2 liraya domatesi tarladan aldıysanız 4.5-5 lira olmalıdır. Aracılar çok para kazanmasın. Aracı lazım faydası var ama ölçüyü kaçırmamak lazım.”