Antalya’nın en kıymetli simgelerinden olan ve 2. Abdülhamid periyodunda yapılan Tarihi Saat Kulesi’nin onarım çalışmalarında yaklaşık 22 metre yükseklikte olan kulenin dört bir yanındaki orjinal saatlerin çalınarak yerine plastik saat takıldığı ortaya çıktı. Saatin orjinal haline en uygun halde yenileceği ve her saat başı ses çıkaracak formda yapılması için çalışma başlatıldı. Kuledeki plastik saatler yerinden söküldü.
8 METRE BETONLA DOLDURULMUŞ
Harabeyi andıran kule içinde evvelki yıllarda yerden 8 metre yüksekliğe kadar betonla doldurulan alandaki hafriyat çalışmalarında, yaklaşık 1 metre derinde, biri saat düzeneğinin çalışması başkası kulenin en üst kısmındaki çanın her saat başı çalmasını sağlayan 40’ar kiloluk iki kurşun kesim bulunmuştu. Ayrıyeten kuledeki kampana ve öteki modüller da konservasyon için Antalya Müze Müdürlüğü’ne teslim edildi.
DÖRT BİR TARAFINDAKİ SAATLER PLASTİK ÇIKTI
Onarımda, 22 metre yüksekliği bulunan kulenin dört bir tarafındaki saatlerin ise yepyeni olmadığı ortaya çıktı. Özgün saatlerin 1988 yılında çalınmış olabileceği değerlendirilirken, o devir yerine takılan saatlerin de plastik olduğu belirlendi. Ayrıyeten plastik saati tarihi taşlara tutturmak için kullanılan demir çerçevelerin de yıllar içerisinde tartılarıyla tarihi taşları çatlattığı tespit edildi. Kuledeki hem demir çerçeveler hem de yepyeni olmayan plastik saatler sökülerek, kaldırıldı.
ORJİNALİNE UYGUN HALDE YENİLENECEK
Saat Kulesi’nde en son tamiri 1985’te yapan ve alanında Türkiye’de nadir isimlerden biri olarak bedellendirilen Recep Gürgen (75) ile temasa geçilerek, 1900’lü yıllardaki özgün saate uygun, hem de her saat başı ses çıkaracak biçimde yine üretimine yönelik çalışma başlatıldı. Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Müdürü Cemil Karabayram, kulenin ismini aldığı saatin sökümü sırasında orjinal olmadığının tespit edildiğini açıkladı.
2. ABDÜLHAMİD PERİYODUNDA YAPILMIŞTI
Kulenin Recep Gürgen tarafından en son 1985’te tamirden geçtiğini öğrendiklerini belirten Karabayram, bunun üzerine Antalya Valisi Ersin Yazıcı’nın talimatıyla, Saat Kulesi’nin plastik saat ve demir çerçevelerden ivedilikle kurtarılıp, gerçek devrindeki üslupla yine imali ve o günlerdeki nostaljik sesiyle birlikte günümüze taşınmasına karar verildiğini kaydetti. Karabayram, “Sayın valimizin derhal talimat vermesi üzerine saatin 2’nci Abdülhamid devrinde yapılan özgününe uygun biçimde tekrar yapılmasına yönelik çalışmalar başladı” dedi.
KURUMSAL BİR ARAŞTIRMA GEREKİYOR
Kuleden çıkarılan plastik kesimler ve taşlara ziyan veren demir çerçevelerin tutanakla kaldırıldığını kaydeden Karabayram, “Taş üzerine direkt giydirilen metal nedeniyle taşlar 40-50 yıl dezenformasyona tabi kalmış ve çatlaklar oluşmuş. Nasıl çalınmış olabileceğine ait kurumsal bir araştırma gerekiyor. Müdafaa Bölge heyetleri ve Saat Kulesi 2019 yılına kadar mülkiyeti belediyede olduğu için belediye arşivlerinin incelenmesi gerekiyor” diye konuştu.
‘BUNU TAMİR EDEYİM, EN AZINDAN KORUMA EDİN’ DEMİŞTİM
Antalya Saat Kulesi’nde en son 1985 yılında bir tamirata geldiğini anlatan Recep Gürgen ise “Geldiğim vakit orada eski makinesi vardı, faal değildi. Daha evvelce elektroniğe çevrilmişti. Üstündeki makineler Fransız malıydı. Onarım ve bakımını yaptım, kadranı yenilemedim. Şu anda görüldüğü üzere binanın cephesinde bir çerçeve yoktu. En son yapılan saatler maalesef getirilip oturtulmuş, yani bu çok makûs bir şey ve büsbütün kalkması lazım. O makinelerin önünde cam da olmaması gerekir. Yepyeni makineler nereye gitti bilmiyorum. Hatta o periyot, ‘Bunu tamir edeyim, en azından koruma edin’ demiştim ısrarla. Ve bir daha da uzun yıllar benimle irtibata geçen olmamıştı” dedi.
BU ACI BİR DURUM
Kendisinin tamiratı sonrasında kulenin birkaç kere daha süreç görmüş olabileceğini kaydeden Gürgen, “Nasıl oluyor da bu türlü bir şey yapılıp oraya konuluyor. İstenmesi halinde oraya mekanik bir makine yapılır ve çalar hale getirilir lakin bir insanın denetiminde olması lazım. Bir adım ilerisi tekrar mekanik sistem haline getirilir ve insan olmadan da kendi kendine çalar hale getirilebilir. İzmit’teki saati de kendi kendine çalar hale getirmiştim. En son Galataport saat kulesini yaptım. Onun da makinesi kaybolmuş ve mekanik makine yaptım. Maalesef birçok saat kulesi bu formda, bu acı bir durum. Özgün haline uygun yine yapılması, bulunduğu bölgeye güzel bir seda verir. Antalya Valisi Ersin Yazıcı’ya bu bahse sahip çıktığı için teşekkür ederim” diye konuştu.